الف- فرآیند خرید

زمانی‌ که کالایی خریداری می‌شود، مصرف‌کننده معمولاً از فرآیند تصمیم‌گیری پیروی می‎کند که شامل پنج مرحله می‌باشد. این پنج مرحله نشان‎دهنده یک فرآیند عمومی‌ هستند‌ که‌ مصرف‌کننده از شناسایی یک محصول یا خدمت مورد نیاز تا ارزیابی و خرید آن‌ طی می‌کند.

۱- شـناخت مـشکل (Need recognition / Problem recognition)

اغلب به عنوان اولین و مهمترین گام در فرآیند تصمیم‌گیری مشتری شناخته می‎شود. یک خرید بدون شناسایی نیاز نمی‌تواند انجام شود. این نیاز ممکن است توسط محرک‌های داخلی (مانند گرسنگی یا تشنگی) یا محرک‌های خارجی (مانند تبلیغات) ایجاد شود.

مشکل زمانی شناسایی می‌شود که مصرف‌کننده اختلاف عمده‌ای میان وضعیت‌ موجود‌ و وضعیت مطلوب یا ایده‌آل خود احـساس‌ کـند. این که آیا ما برای حل یک مشکل خاص اقدام می‌کنیم یا نه بستگی به دو عامل دارد: (۱) میزان تفاوت بین آنچه که ما داریم و آنچه ما نیاز داریم، و (۲) اهمیت مشکل.

۲- جستجو و جمع‌آوری اطلاعات (Information search)

پس از‌ شناسایی مشکل، مصرف‌کنندگان‌ به‌ جمع‌آوری اطلاعات در مورد گزینه‌های‌ مختلف‌ موجود می‌پردازند تا بتوانند بهترین راه‎حل را پیدا کنند. تلاش خریدار با هدف شناسایی و ارزیابی منابع اطلاعاتی داخلی و خارجی مرتبط با تصمیم خرید می‎باشد.

ب- تحلیل رفتار خریدار

پژوهشگران علوم اجتماعی در هر یک از موارد‌ فوق‌ تحقیقات وسیعی بعمل آورده‌اند تا روشن کنند که چه عوامل رفتاری موجب می‌گردد که مردم اقدام به خرید نوع خاصی از کالا یـا خـدمات نموده و از خرید انواع‌ دیگر آن‌ خودداری نمایند.

مـدل‌های رفـتاری مـصرف‌کنندگان ابتدا از منظر اقتصاد، روانشناسی و جامعه‌شناسی در رابطه با رفتار‌ مصرف‌‎کـننده‌ تـحلیل گردیده، سپس مدل‌های رفتاری مصرف شرح داده می‌شود.

۱- رفتار خریدار از دیدگاه علم اقتصاد

اقتصاددانان‌ اولین گروهی هستند که با اسـتفاده از تـئوری‌های اقـتصادی رفتار مصرف‌کننده را‌ تشریح‌ نموده‌اند و بر این باورند:

مصرف‌کنندگان با توجه به بعضی متغیرهای اقتصادی، همسان یـکدیگر بـوده و رفتار مشابهی‌ دارند.

علم اقـتصاد،‌ انـسان‌ را‌ مـوجودی منطقی می‌داند که بر بازار، آگاهی و اشراف کامل داشته و با تکیه بر‌ آگاهی‌های‌ خـود‌ نـسبت به خرید بهترین کالا با کمترین قیمت عرضه شده در بازار، اقدام‌ می‌نماید.

علم اقتصاد‌ برای‌ بررسی‌ علل خرید کـالا یـا خدمات به وسیله مصرف‌کننده‌، عـوامل‌ اقـتصادی‌ مـتعددی‌ را‌ مورد توجه قـرار مـی‌دهد که اهم آنها عـبارتند از :

  • درآمد قـابل مصرف افراد (قدرت خرید افراد)
  • درآمد مازاد مصرف
  • انتظار درآمد در آینده
  • میزان نقدینگی مصرف‎کننده
  • سیاست‌های اعتباری فروشندگان و سقف خریدهای اعتباری مصرف‎کننده
پاورپوینت استراتژی هوش تجاری در رفتار مشتریان
پاورپوینت استراتژی هوش تجاری و نقش در تحلیل رفتار مشتریان